Kinh doanh mặt hàng chiến lược xăng dầu từng được xem thuộc độc quyền Nhà nước. Nhà nước thực hiện vai trò chi phối thông qua quản lý hoạt động xuất nhập khẩu cũng như phân phối của 11 doanh nghiệp đầu mối, trong đó có Petrolimex với trên 60% thị phần. Petrolimex giữ vị trí thống lĩnh với vai trò chủ đạo là đảm bảo an ninh năng lượng, bình ổn giá cả và cân đối nguồn cung trên thị trường nội địa.
Căn cứ trên biến động thị trường, cơ quan quản lý sẽ ấn định mức giá tăng hay giảm trong dư địa trên dưới 10%. Trong trường hợp giá thế giới biến động mạnh, nếu phải giữ ổn định vì mục tiêu vĩ mô, Nhà nước sẽ bù lỗ cho các nhà nhập khẩu. Chính sách này sau đó bị chỉ trích là quá lạc hậu so với thực tế khi mỗi năm, ngân sách Nhà nước phải trích bù hàng nghìn tỷ đồng. Thậm chí, có thời điểm, ngân sách Nhà nước phải gánh con số lỗ lên tới trên 20.000 tỷ đồng.
Năm 2008, điều hành xăng dầu có bước ngoặt mới khi giá bán lẻ được định hướng vận hành theo cơ chế thị trường. Các nghị định lần lượt ra đời cho phép doanh nghiệp tự quyền quyết định giá bán. Nhà nước chỉ giữ vai trò kiểm soát và sẵn sàng can thiệp khi thị trường có biến. Đổi lại, doanh nghiệp phải công khai cách tính giá và mỗi lần điều chỉnh phải báo cáo Tổ giám sát liên bộ với vai trò chủ yếu của Bộ Tài chính và Công Thương.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét